Stress gaat gepaard met emoties, gevoelens en gedachten. Stress beïnvloedt je hartritme. Met een rustige ademhaling kun je het hartritme reguleren en de stress met de lichamelijke en geestelijke gevolgen ervan verminderen.

In sommige periodes van het leven gaat alles ‘voor de wind’. We voelen ons gezond en energiek en kunnen de hele wereld aan. Komen we dan in een lastige situatie, dan kunnen we helder denken en onze rust bewaren. Op dat moment is alles in balans. Dat is waar het bij coherentie om gaat. Je hart, brein, emoties, gedachten en gedrag zijn goed op elkaar afgestemd.

Je kent vast ook de momenten dat je weinig energie voelde. Dat ‘je emmer’ overloopt van het piekeren of veel stress. Je hebt dan nog nauwelijks energie en kunt niet meer helder denken. Je voelt je moe en kunt taken niet meer goed uitvoeren. Als dit wat langer duurt ontstaan er vaak ook lichamelijke ongemakken waar je geen verklaring voor hebt.

De meeste energie wordt door de mens onnodig verspild op emotioneel gebied. Denk hierbij aan emoties als frustratie, boosheid, angst, bezorgdheid. Op het moment dat je je in een stressvolle situatie bevindt maakt het lichaam extra hormonen (cortisol) aan die langdurig in je bloed blijven. Daardoor kan je concentratie afnemen of ga je bijvoorbeeld slechter slapen.

Het opraken van energie gebeurt niet alleen bij grote emotionele stressbronnen, zoals bij het verlies van een dierbare door overlijden, een relatiebreuk of ontslag. Het gebeurt ook als je je druk maakt over kleine dingen, door frustraties, of je onzeker voelen. Bij wat kleinere emotionele stressbronnen heb je vaak niet in de gaten dat de energie langzaam wegloopt. Vergelijk het met autorijden; Bij een grote emotionele stressbron rijdt je plankgas met als gevolg dat de brandstof snel op is. Bij een kleinere onprettige emotie die langduriger een rol speelt in je leven, lijkt het op het parkeren van de auto met de lichten aan. Je innerlijke batterij stroomt dan langzaam leeg.

Emoties kunnen veel lichamelijke effecten hebben omdat ze invloed hebben op belangrijke systemen in ons lichaam:

Het Autonome Zenuwstelsel wat functies in ons lichaam regelt om in leven te kunnen blijven. Functies waarover we niet na hoeven te denken, zoals je ademhaling, hart, bloedsomloop en de spijsvertering.

Het Hormonale Systeem wat verschillende soorten hormonen afscheid en effecten heeft op lichaam en geest. Belangrijke stresshormonen zijn cortisol en adrenaline. Hormonen die we nodig hebben om te overleven maar,  als ze te vaak en te lang verhoogd worden aangemaakt, schadelijk zijn voor onze gezondheid. Hormonen die worden aangemaakt bij prettige emoties (DHEA en oxytocine) bevorderen juist de gezondheid.

Hoe kan stress het hartritme beïnvloeden?

Elk mens heeft een eigen hartritme (het aantal keer dat je hart slaat per minuut). Een gezond hart is echter geen metronoom. Je hartritme verandert steeds. Als je rustig op een stoel zit hebben je spieren minder bloed nodig dan wanneer je aan het hardlopen bent. Het hart klopt sneller als je lichaam actief is, omdat je dan meer zuurstof nodig hebt. De aansturing van je hart gebeurt door het autonome zenuwstelsel. Ook je ademhaling versnel automatisch wanneer het lichaam actiever wordt en meer zuurstof nodig heeft.

Als je hart sneller gaat kloppen wordt de tijd tussen twee hartslagen korter. Als het hart minder snel klopt wordt de tijdsduur langer. Er is dus een variatie in tijdsduur tussen de hartslagen. We noemen dit Hartritme Variabiliteit (HRV)

 Ook ademhaling beïnvloedt het hartritme. Je ademhaling en het hartritme zijn nauw met elkaar verbonden. Bij inademen gaat het hart sneller kloppen en bij uitademen vertraagt je hartslag.

Ontspannen in- en uitademen in een rustig en regelmatig tempo beïnvloedt het patroon van hartritme. Er ontstaat een harmonieus patroon. Dat noemen we een coherent ritme. Wanneer we een coherent hartritme hebben voelen we ons beter, kunnen we optimaler presteren en het is goed voor je gezondheid.

Emoties hebben een groot effect op de Hartritme Variabiliteit. Er zijn zelfs uitdrukkingen die hier naar verwijzen: ‘mijn hart maakte een sprongetje van vreugde’, ‘mijn hart ging er sneller van kloppen’ of ‘mijn hart stond stil’. Het lichaam reageert op bedreiging door de hartslag te versnellen. Zelfs al is de bedreiging niet werkelijk aanwezig maar denk je aan iets wat je zorgen baart of angstig maakt, dan heeft dat al invloed op je hartritme.

Een incoherent hartritme belemmert het optimaal presteren en heeft op de lange termijn negatieve gevolgen voor de gezondheid.

Het is mogelijk om met eenvoudige ademoefeningen en bewustwording van emoties het hartritme te reguleren en de stress te verminderen.

Heartmath methode:

De HeartMath methode is uniek. Het programma is ontwikkeld door het non-profit HeartMath Institute, opgericht door Doc Childre in Californië. Er is een solide wetenschappelijke basis. Het effect is wetenschappelijk onderzocht in uiteenlopende settings. Het programma kan individueel en in organisaties worden gebruikt.

De kracht van het programma ligt in de eenvoud en het effect. De technieken zijn gemakkelijk te leren en overal toepasbaar. Uniek in de methode is het zichtbaar maken van de mate van coherentie op het computerscherm met een specifiek softwareprogramma.

Zie hieronder een computerweergave van hartritme bij frustratie en bij waardering.

 Het programma kan succesvol zijn in het verminderen van stress gerelateerde symptomen, als primaire of supplementaire aanpak.

Als gecertificeerd HeartMath coach, therapeut en groepstrainer is het voor ons mogelijk om mensen te begeleiden in de bewustwording van stress en de symptomen hiervan. Door de oefeningen zal de veerkracht en energie worden vergroot en leert men beter omgaan met stress en daardoor deze te beperken.

Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.